Για τη χρεοκοπία της Κύπρου

Τα γεγονότα στην Κύπρο εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα μετά την απόρριψη από την κυπριακή βουλή της δανειακής σύμβασης, που πρότεινε στη τελευταία του συνεδρίαση το Eurogroup, στο πλαίσιο του προγράμματος «διάσωσης» της Κύπρου από την οικονομική κρίση. Συζητούνται ορισμένες εναλλακτικές λύσεις, που, όμως όλες τελούν κάτω από την έγκριση του Eurogroup. Εκεί παραμονεύει ο Β. Σόιμπλε που έχει ήδη τοποθετηθεί, πως λύση χωρίς κούρεμα δεν υπάρχει. Αυτά, τουλάχιστον, διαφαίνονται αυτήν την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές.

Η δανειακή σύμβαση, που εγκρίθηκε από το Eurogroup με τη συμφωνία των δύο κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου και κάτω από την επιμονή της Γερμανίας, Ολλανδίας και Φινλανδίας, πρόβλεπε δάνειο προς την Κύπρο της τάξης των 10δισ ευρώ αλλά, ταυτόχρονα, και το κούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων με 6.75% μέχρι 100χιλ. ευρώ και 9.9% για πάνω από 100χιλ. ευρώ, προκειμένου το συνολικό ύψος του ποσού να ανέλθει στα 17δις που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί, κατά πρώτο, η ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών.

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι αυτή η απόφαση του Eurogroup δεν είναι καθόλου τυχαία και ούτε πρόκειται περί λάθους. Το πρόβλημα ξεκίνησε, υποτίθεται, από την επιδίωξη της Γερμανίας να διορθωθεί το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, το οποίο θεωρείται υπέρμετρα διογκωμένο ή «πολύ μεγάλο για να διασωθεί».

Γι αυτό το λόγο η Γερμανία, μας διαβεβαιώνει ο  Β. Σόιμπλε, είχε προειδοποιήσει την προηγούμενη κυβέρνηση της Κύπρου να πάρει μέτρα. Μόνο που στην πράξη αυτά τα μέτρα θα σήμαιναν αλλαγή των όρων προσέλκυσης των ξένων κεφαλαίων, να μην δέχονται οι κυπριακές τράπεζες καταθέσεις, που θεωρούνται κεφάλαια για το κοινώς λεγόμενο ξέπλυμα ή να φορολογηθούν τα υπάρχοντα, γεγονός που θα σήμαινε οι (μέγαλο)καταθέτες να πάρουν τα κεφάλαιά τους και να φύγουν.

Βέβαια, από την πλευρά του προηγούμενου προέδρου της Κύπρου Δ. Χριστόφια υπάρχει κατηγορηματική διάψευση ότι επίσημα είχε προταθεί, συζητηθεί, πολύ περισσότερο είχε γίνει αποδεκτή μια τέτοια σύσταση. Αλλά αυτό, πλέον, δεν έχει και πολύ σημασία μια και τα γεγονότα ήδη τρέχουν και η Κύπρος περνάει πολύ δύσκολες στιγμές, που κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει που ακριβώς θα καταλήξουν.

Οι επίσημες ή ανεπίσημες προειδοποιήσεις της Γερμανίας πήραν, στη συνέχεια, τη μορφή πραγματικής απειλής εκ μέρους της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας ως προς την παροχή ρευστότητας στις κυπριακές τράπεζες. Αμέσως μετά ήρθε η απόφαση του Eurogroup. Το χρονικό διάστημα που εξελίσσονται τα παραπάνω είναι από το Νοέμβρη του 2012 μέχρι σήμερα, που οι προειδοποιήσεις κατέληξαν στη μορφή της δανειακής σύμβασης.

Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας είναι τόσο κυνική ώστε η αντιπροσωπεία της τρόικας στην Κύπρο απειλεί με θρασύτητα την κυβέρνηση: «Ξεχάστε ξένες επενδύσεις και καταθέσεις, τους ξένους επενδυτές και καταθέτες θα τους χάσετε, κοιτάξτε να σώσετε την Κύπρο»!!! Η στάση αυτή μας θυμίζει την ελληνική παροιμία «να σε κάψω Γιάννη μ’, να σ’ αλείψω λάδι». Ουσιαστικά πρόκειται για μια εν ψυχρώ εκτέλεση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου και της οικονομίας της με πολύ σημαντικές προεκτάσεις για το σύνολο της κυπριακής υπόθεσης. Στο μεταξύ η Κύπρος στην πράξη από την ελεγχόμενη χρεοκοπία έχει μεταπέσει στην άτακτη χρεοκοπία.

Η δικαιολογία, βέβαια, για να προταθεί αυτή η δανειακή σύμβαση, που αφορά στην υπερδιόγκωση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, είναι εντελώς προσχηματική, γιατί ο όρος που τοποθετείται απέναντι στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου «too big to fail» δεν αφορά μόνο το δικό της τραπεζικό σύστημα.

Αυτήν τη σκέψη μπορεί κανείς να την επεκτείνει, τα στοιχεία είναι γνωστά σε όλους, και για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που πραγματικά είναι εκρηκτικά υπερδιογκωμένο. Και όμως όλα τα μέτρα που πήραν όλα τα κράτη, και της  Ευρωπαϊκής Ένωσης της ίδιας, σε σχέση με την παγκόσμια οικονομική κρίση, ήταν να διασωθούν πάνω απ’ όλα οι τράπεζες. Και στη χώρα μας αυτό το παιχνίδι το ξέρουμε πολύ καλά με τα πάνω από δύο εκατοντάδες δισ. ευρώ με τα οποία έχουν ενισχυθεί οι τράπεζες της χώρας. Άλλωστε και στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν τράπεζες με υπερδιογκωμένο ενεργητικό αλλά δεν τις «πείραξε» κανένας.

Παραπέρα θα πρέπει να επισημανθεί ότι η επιλογή των κυπριακών κυβερνήσεων να μετατραπεί η Κύπρος σε διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο δεν τελούσε εν αγνοία των ιθυνόντων κύκλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στηριζόταν πάνω στο νομισματικό σύστημα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι τα προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου προκύπτουν από τη στιγμή που γίνεται το γνωστό κούρεμα στα κρατικά ομόλογα της Ελλάδας στο πλαίσιο των μνημονίων και των αντίστοιχων δανειακών συμβάσεων που υπέγραψε η χώρα μας με την τρόικα. Οι κυπριακές τράπεζες είχαν αγοράσει σημαντικό αριθμό ελληνικών κρατικών ομολόγων και υπολογίζεται ότι οι απώλειες που υπέστησαν είναι πάνω από 5δισ ευρώ, δηλαδή το 25% του ΑΕΠ της Κύπρου. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε η «τραπεζική τρύπα» και η ανάγκη για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών.

Η αγορά των ελληνικών κρατικών ομολόγων και η δημιουργία τραπεζικών υποκαταστημάτων εκτός Κύπρου ήταν μια επένδυση στο πλαίσιο της επέκτασης του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου. Επέκταση που για κάθε τραπεζικό σύστημα και για κάθε χώρα θεωρείται φυσική συνέχεια της ίδιας του της ύπαρξης, πολύ περισσότερο τώρα που τα κεφάλαια διακινούνται ελεύθερα.

Οικονομικοί σχολιαστές αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι η Κύπρος είχε ανάγκη από 17δισ ευρώ, ενώ της παρέχονται μέσα από τη δανειακή σύμβαση μόνο τα 10δισ ευρώ. Για τα υπόλοιπα 7δισ ευρώ θα πρέπει να «βάλει χέρι» υποχρεωτικά - είναι όρος της απόφασης του Eurogroup, στις τραπεζικές καταθέσεις του δικού της τραπεζικού συστήματος, που πρακτικά σημαίνει να βάλει χέρι στα ρώσικα κεφάλαια που αποτελούν, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, το πιο σημαντικό τμήμα των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο. Περίπου 40δισ ευρώ. Οι ίδιοι οικονομικοί σχολιαστές θεωρούν ότι το ποσό των 17δισ ευρώ για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ήταν ένα ιδιαίτερα μεγάλο ποσό και θα μπορούσε να έχει δοθεί (πολύ περισσότερο που ήταν ανοιγμένο στο χρόνο) και να μην υπάρχει καθόλου αυτή η εξέλιξη στην οποία βρίσκεται σήμερα η Κύπρος. Η δικαιολογία, που προβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ότι η Κύπρος δεν θα μπορούσε να «σηκώσει» το βάρος των 17δισ.

Ουσιαστικά, δηλαδή, ομολογείται ότι η απόφαση του Eurogroup ήταν μια καλά υπολογισμένη κίνηση για να φέρει ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα που έφερε. Ήδη, δηλαδή, εκ των πραγμάτων, τα κεφάλαια αυτά που είναι κατατεθειμένα στις κυπριακές τράπεζες ή θα πρέπει να αναζητήσουν άλλη «στέγη», οπότε, τότε, δεν θα παίξει κανένα ρόλο η υπερδιόγκωση του τραπεζικού συστήματος της χώρας που θα τα φιλοξενήσει, πολύ περισσότερο, αν αυτό το τραπεζικό σύστημα είναι του Λουξεμβούργου π.χ. (μια χώρα καθαρά «τραπεζική») ή κάποιας άλλης χώρας φίλιας προς τη Γερμανία ή και της ίδιας της Γερμανίας, ή θα πρέπει να δεχτούν το χαράτσωμα του 9.9%, οπότε, τότε, το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου θα επιμεριστεί και στα ρώσικα κεφάλαια, τα οποία έτσι κι αλλιώς θα πρέπει να μεταναστεύσουν, γιατί η Κύπρος έτσι κι αλλιώς θα πάψει πλέον να είναι ένας τραπεζικός «παράδεισος». Ήδη η Ρωσία προσπαθεί να επαναπατρίσει αυτά τα κεφάλαια.

Το «καθάρισμα», λοιπόν, του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου και η κατ’ επίφαση εξυγίανσή του δεν αφορά  στην τραπεζική συμπεριφορά της Κύπρου σε ρόλο πλυντηρίου ξεπλύματος «μαύρου» χρήματος, πολύ περισσότερο δεν αφορά στην οικονομική σημασία της Κύπρου που αποτελεί μόλις το 0.2 της οικονομίας της ευρωζώνης, αλλά, μέσα από το άμεσο χτύπημα των ρωσικών κεφαλαίων, αφορά στο γεωστρατηγικό και γεωοικονομικό παιχνίδι της περιοχής, που περιλαμβάνει πάνω απ’ όλα τα ενεργειακά αποθέματα και τον έλεγχό τους και που για αυτά τα αποθέματα είχε δείξει ενεργό ενδιαφέρον και η Ρωσία.

Το πως θα εξελιχθούν και που θα καταλήξουν ακριβώς τα πράγματα στο ευρύτερο πεδίο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή και τι επιπτώσεις θα έχουν στην υπόθεση της Κύπρου, όχι μόνο από οικονομική άποψη, αυτό απομένει να το δούμε. Κατά τη γνώμη μας οι εξελίξεις έχουν δρομολογηθεί και στο πλαίσιο αυτό δεν είναι χωρίς σημασία η τοποθέτηση Οτσαλάν για μονομερή κατάπαυση του πυρός από τις δυνάμεις των Κούρδων ανταρτών, για απόσυρσή τους στο Κουρδικό τμήμα του Ιράκ και για αναζήτηση πολιτικής λύσης.

Νομίζουμε ότι η κίνηση Οτσαλάν, που σαφώς έχει γίνει με τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας, αποτελεί το προανάκρουσμα για αυτές τις εξελίξεις, που βέβαια δεν είναι άσχετες με τα ενεργειακά αποθέματα της ευρύτερης περιοχής. Με την έννοια αυτή οπωσδήποτε θα πρέπει να περιμένουμε και σημαντικές πολιτικές εξελίξεις και στην ίδια την Κύπρο.

Από την άποψη αυτή η απόφαση του Eurogroup, που εξουθενώνει οικονομικά την Κύπρο και την ρίχνει στην άμεση χρεοκοπία, δεν είναι δείκτης μόνον των γρήγορων εξελίξεων που θα πρέπει να αναμένονται, αλλά και του είδους των ανακατατάξεων που πρόκειται να γίνουν και που ασφαλώς θα σφραγίσουν και την επίλυση του κυπριακού προβλήματος στην πολιτική του πτυχή.

Ο Κυπριακός λαός είχε δώσει ενάντια στο σύνολο, σχεδόν, των κυπριακών πολιτικών δυνάμεων μια ηρωική μάχη για να μην περάσει το σχέδιο Ανάν. Τώρα όρθωσε ξανά το ανάστημά του σε μια απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που τον καταδικάζει στην οικονομική χρεοκοπία. Απ’ ότι φαίνεται θα έχει να δώσει νέες μάχες και του αξίζει την αλληλεγγύη μας και την άμεση αγωνιστική βοήθειά μας.

Η κυβέρνηση της Ελλάδας αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας δεν στέκονται στο πλευρό του Κυπριακού λαού. Η κυβέρνηση τάχτηκε υπέρ της απόφασης του Eurogroup και αυτή τη στιγμή περισσότερο ενδιαφέρεται για τα κυπριακά τραπεζικά υποκαταστήματα και για το που θα καταλήξουν. Το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ με τις θέσεις που εξέφρασαν έβαλαν το όριο της λύσης στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Κύπρος, άρα τοποθέτησαν και το όριο των πολιτικών πρωτοβουλιών που θα πρέπει να αναληφθούν. Λύση εντός ευρώ, που είναι η θέση τους, σημαίνει την άμεση καταδίκη της Κύπρου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, δεσμευμένος και αυτός από τον ευρωενωσιακό του προσανατολισμό, αδυνατεί να προσφέρει μια ουσιαστική λύση για την Κύπρο, πέρα από τα αναμασήματα περί ισχυρής διαπραγμάτευσης.

Αυτό που αποδείχτηκε από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση - υπόψη ότι η Κύπρος πριν ενταχτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η μόνη χώρα που πληρούσε τα κριτήρια του Μάαστριχτ από τις υποψήφιες χώρες για ένταξη, είναι ότι ούτε το εθνικό της πρόβλημα επιλύθηκε αλλά και οδηγήθηκε στην οικονομική χρεοκοπία, γεγονός που θα σφραγίσει και την επίλυση του εθνικού ζητήματος, αν δεν αναληφθούν γρήγορες και αποφασιστικής σημασίας αποφάσεις.

Η μόνη λύση που έχει μπροστά της η Κύπρος είναι η δρομολόγηση της αποδέσμευσης από το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αναζήτηση διεθνούς στήριξης, που θα συντελέσει στο ξεπέρασμα των οικονομικών της προβλημάτων, πολύ περισσότερο να τη στηρίξει στην επίλυση του εθνικού ζητήματος, μπροστά και στις αλλαγές που πρόκειται να έρθουν στην περιοχή. Στην κατεύθυνση αυτή η κινητοποίηση του Ελληνικού λαού στο πλευρό του Κυπριακού λαού είναι καθήκον άμεσης προτεραιότητας. Από κοινού οι δύο λαοί θα αγωνιστούν για τον ίδιο στόχο.

Στην υλοποίηση του κοινού στόχου το μόνο κόμμα που μπορεί να κινητοποιήσει αποφασιστικά τον Ελληνικό λαό είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι και το ίδιο θα απαλλαγεί από τη λαθεμένη του θέση για την αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση με λαϊκή εξουσία. Με τις εξελίξεις στην Κύπρο αποδείχτηκε πλέον πολύ καθαρά σε ποια κατεύθυνση πρέπει να αναπτύξει τη δράση του και το ίδιο το ΚΚΕ, γεγονός που δεν μπορεί να το αγνοεί για πολύ ακόμα η ηγεσία του Κόμματος. Η αποδέσμευση είναι ζήτημα άμεσης προτεραιότητας. Διαφορετικά τίποτα το καλό δεν προοιωνίζεται για την Κύπρο και τις ευθύνες θα τις μοιραστεί, μαζί με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, και το ίδιο το ΚΚΕ.